Memahami Sawan Demam dalam Kalangan Kanak-Kanak
Oleh Dr. Soo

Sebagai seorang pakar pediatrik, antara situasi yang paling membimbangkan bagi ibu bapa ialah apabila melihat anak mereka mengalami sawan. Ia menjadi lebih menakutkan apabila berlaku semasa anak demam, sering kali tanpa sebarang amaran. Sawan demam boleh kelihatan menakutkan, tetapi kebanyakannya tidak berbahaya dan akan berhenti dengan sendiri. Memahami apa itu sawan demam, sebab ia berlaku dan bagaimana untuk bertindak semasa kejadian berlaku dapat membantu mengurangkan kebimbangan ibu bapa.

Apa Itu Sawan Demam?

Sawan demam ialah sejenis sawan yang berlaku pada kanak-kanak kecil, biasanya berumur antara 6 bulan hingga 5 tahun, yang dicetuskan oleh demam. Demam ini lazimnya disebabkan oleh jangkitan virus seperti selesema, influenza, atau jangkitan telinga dan tekak. Sawan demam bukan disebabkan oleh jangkitan otak, epilepsi, atau sebarang masalah neurologi yang serius.

Sawan ini berlaku dalam kira-kira 2 hingga 5 peratus kanak-kanak dan paling biasa berlaku dalam kalangan kanak-kanak yang sihat tetapi mengalami peningkatan suhu badan yang mendadak. Penting untuk diketahui bahawa sawan demam adalah perkara biasa dan tidak semestinya menunjukkan masalah sawan yang berpanjangan.

Jenis-Jenis Sawan Demam

 

Terdapat dua jenis utama sawan demam: sawan demam ringkas dan sawan demam kompleks.

Sawan demam ringkas adalah yang paling lazim. Ia biasanya berlangsung kurang daripada 15 minit, tidak berulang dalam masa 24 jam, dan melibatkan seluruh badan, seperti pergerakan mengejang atau mengeras pada kedua-dua belah tangan dan kaki. Kanak-kanak biasanya pulih sepenuhnya selepas itu.

Sawan demam kompleks pula mungkin berlangsung lebih daripada 15 minit, berlaku lebih daripada sekali dalam masa 24 jam, atau hanya melibatkan sebahagian badan (contohnya hanya satu tangan atau kaki). Kanak-kanak yang mengalami sawan jenis ini mungkin perlu menjalani pemeriksaan lanjut.

Mengapa Sawan Demam Berlaku?

Mekanisme sebenar bagaimana sawan demam berlaku masih belum difahami sepenuhnya, namun dipercayai bahawa otak kanak-kanak yang masih belum matang lebih sensitif terhadap perubahan suhu badan yang mendadak. Apabila suhu badan meningkat secara tiba-tiba, terutamanya pada fasa awal demam, ia boleh mencetuskan aktiviti elektrik abnormal dalam otak yang membawa kepada sawan.

Faktor genetik juga memainkan peranan. Kanak-kanak yang mempunyai sejarah keluarga sawan demam lebih cenderung untuk mengalaminya. Dalam sesetengah keluarga, beberapa adik-beradik atau bahkan ibu bapa mungkin pernah mengalami sawan demam semasa kecil.

Cara Mengenal Pasti Sawan Demam

Melihat anak mengalami sawan demam boleh membuatkan ibu bapa panik, terutamanya jika ia berlaku buat pertama kali. Tanda-tanda sawan demam termasuk:

• Tidak sedarkan diri

• Pergerakan mengejang atau tersentak-sentak pada tangan dan kaki

• Otot badan menjadi kaku

• Mata berpusing ke atas

• Air liur meleleh atau berbuih di mulut

• Kulit menjadi pucat atau kebiruan akibat pernafasan tidak teratur

Kebanyakan sawan demam berlangsung kurang daripada 5 minit, walaupun ia mungkin terasa lebih lama bagi ibu bapa.

Apa Perlu Dilakukan Semasa Anak Mengalami Sawan Demam

Jika anak anda mengalami sawan demam, cuba bertenang dan lakukan perkara berikut:

1. Baringkan anak anda secara mengiring di atas permukaan rata untuk mengelakkan tercekik jika muntah atau air liur berlebihan.

2. Alihkan sebarang objek keras atau tajam di sekeliling untuk elakkan kecederaan.

3. Jangan masukkan apa-apa ke dalam mulut anak. Ia tidak akan menelan lidah, dan memasukkan objek ke dalam mulut boleh menyebabkan kecederaan.

4. Longgarkan pakaian yang ketat terutamanya di bahagian leher.

5. Catatkan masa sawan berlangsung. Ini akan membantu doktor membuat penilaian.

6. Jangan cuba menahan pergerakan anak.

7. Selepas sawan berhenti, anak mungkin kelihatan mengantuk atau keliru. Biarkan mereka berehat.

Jika sawan berlangsung lebih daripada 5 minit, anak sukar bernafas, berubah warna menjadi biru, atau tidak sedarkan diri selepas sawan, dapatkan bantuan perubatan kecemasan segera.

Bila Perlu Jumpa Doktor

Walaupun sawan telah berhenti dan anak kelihatan pulih, adalah penting untuk berjumpa dengan doktor selepas sawan demam berlaku. Doktor akan mengenal pasti punca demam dan menentukan sama ada ujian lanjut diperlukan.

Dapatkan rawatan segera jika:

• Sawan berlangsung lebih daripada 5 minit

• Anak mengalami kesukaran bernafas atau bibir menjadi biru

• Sawan hanya melibatkan satu bahagian badan

• Anak mengalami lebih daripada satu sawan dalam masa 24 jam

• Anak berumur kurang daripada 6 bulan

• Terdapat tanda-tanda jangkitan serius seperti leher kaku, muntah berterusan, atau mengantuk melampau

 

Keyakinan untuk Ibu Bapa

Adalah normal untuk ibu bapa merasa cemas apabila anak mengalami sawan demam. Namun, penting untuk tahu bahawa sawan demam adalah perkara biasa dan biasanya tidak berbahaya. Mengetahui langkah yang betul dan bila perlu mendapatkan bantuan dapat membantu anda bertindak dengan lebih yakin dalam situasi kecemasan.

Jika anak anda pernah mengalami sawan demam, berbincanglah dengan pakar pediatrik untuk mendapatkan penjelasan, mengurangkan kebimbangan dan menerima panduan dalam menangani situasi serupa pada masa akan datang. Dengan maklumat

---