Kenapa Kulit Anak Saya Mengelupas Selepas HFMD?
Oleh Dr Joann

“Kenapa kulit anak saya mula mengelupas? Adakah ini sesuatu yang membimbangkan?” Sebagai seorang pakar pediatrik, salah satu kebimbangan paling biasa yang saya dengar daripada ibu bapa selepas anak mereka pulih daripada Penyakit Tangan, Kaki dan Mulut (HFMD) ialah:

Jika anda perasan kulit anak anda mula mengelupas atau mengelupas — terutamanya di kawasan tangan, kaki, jari atau jari kaki — selepas pulih daripada HFMD, jangan panik. Walaupun ia kelihatan luar biasa, kulit mengelupas ini adalah sebahagian daripada proses penyembuhan yang normal.

Memahami HFMD dan Proses Penyembuhan

Penyakit Tangan, Kaki dan Mulut ialah penyakit virus yang biasa berlaku dalam kalangan kanak-kanak kecil, biasanya disebabkan oleh virus coxsackie. Ia biasanya menunjukkan gejala seperti:

• Demam

• Sakit tekak

• Luka yang menyakitkan dalam mulut

• Ruam atau bintik merah di tangan, kaki dan kadangkala punggung

• Hilang selera makan dan mudah meragam

Kebanyakan kanak-kanak akan pulih dalam masa 7 hingga 10 hari dengan penjagaan sokongan — rehat, pengambilan cecair yang mencukupi, dan ubat untuk mengawal demam serta kesakitan. Walau bagaimanapun, walaupun demam telah reda dan anak anda kelihatan sihat semula, masih ada satu tanda pemulihan yang sering berlaku: kulit mengelupas.

Kenapa Kulit Mengelupas Selepas HFMD?

Kulit yang mengelupas ini dikenali secara perubatan sebagai deskuamasi. Ini ialah proses semula jadi di mana lapisan luar kulit yang rosak akan tertanggal dan digantikan dengan kulit baru yang sihat. Semasa HFMD, ruam atau lepuh yang timbul pada tangan, kaki dan kawasan lain boleh merosakkan lapisan paling luar kulit. Apabila jangkitan virus sembuh, tubuh mula menanggalkan kulit lama itu.

Ini bukan tanda jangkitan baru dan bukan juga tanda anak anda masih berjangkit. Ia hanyalah sebahagian daripada proses semula jadi penyembuhan kulit.

Kawasan Mana yang Selalunya Terlibat?

Kawasan yang paling biasa anda akan nampak kulit mengelupas ialah:

• Tapak tangan

• Tapak kaki

• Antara jari dan jari kaki

• Kadangkala sekitar kuku

• Jarang berlaku di punggung atau kaki

Kulit mungkin mula mengelupas sedikit-sedikit, tetapi dalam sesetengah kanak-kanak, ia boleh kelihatan seperti lapisan kulit besar tertanggal. Walaupun nampak menakutkan, ia biasanya tidak menyakitkan dan tidak berbahaya.

Berapa Lama Kulit Akan Mengelupas?

Bagi kebanyakan kanak-kanak, kulit akan mula mengelupas kira-kira seminggu selepas demam reda. Proses ini boleh berlanjutan selama satu hingga dua minggu, bergantung pada tahap keterukan ruam atau lepuh semasa HFMD. Kulit baru di bawahnya mungkin kelihatan sedikit merah jambu atau sensitif, tetapi ia akan menjadi normal secara beransur-ansur.

Apa yang Boleh Ibu Bapa Lakukan?

Kebiasaannya tidak memerlukan rawatan perubatan khusus. Penjagaan di rumah yang boleh anda lakukan termasuk:

✅ Pastikan kulit bersih

Cuci tangan dan kaki anak anda dengan sabun yang lembut dan air suam. Elakkan menggosok terlalu kuat pada bahagian yang mengelupas.

✅ Melembapkan kulit

Sapukan pelembap tanpa pewangi yang lembut (seperti losyen untuk kulit sensitif) dua kali sehari. Ini membantu menenangkan kulit dan mencegah kekeringan atau rekahan.

✅ Jangan tarik atau kupas kulit

Walaupun nampak seperti kulit sudah boleh ditanggalkan, elakkan mengupasnya secara manual. Biarkan ia tertanggal secara semula jadi untuk mengelakkan iritasi atau jangkitan.

✅ Potong kuku dan jaga kebersihan

Kuku yang pendek dan bersih dapat mengurangkan risiko anak anda menggaru dan menyebabkan luka pada kulit.

✅ Gunakan pakaian yang selesa dan bernafas

Pakaian kapas yang ringan membantu mengurangkan peluh dan iritasi pada kulit yang sensitif.

Bila Perlu Berjumpa Doktor?

Walaupun kulit mengelupas selepas HFMD adalah normal, ada tanda-tanda tertentu yang menunjukkan kemungkinan jangkitan sekunder atau masalah lain. Hubungi doktor jika:

• Kulit yang mengelupas menjadi merah, bengkak atau panas bila disentuh

• Ada nanah, cecair bernanah atau bau yang tidak menyenangkan

• Anak anda mengalami demam semula selepas pulih

• Anak anda mengadu sakit di kawasan kulit yang mengelupas

• Lepuh baru muncul semula atau tidak sembuh seperti sepatutnya

Tanda-tanda ini mungkin menunjukkan jangkitan bakteria pada kulit, dan anak anda mungkin memerlukan rawatan lanjut.

Bolehkah Anak Saya Kembali ke Sekolah atau Taska?

Sebaik sahaja demam telah reda, luka dalam mulut sembuh, dan anak anda kembali makan serta aktif seperti biasa, mereka tidak lagi berjangkit. Kulit yang mengelupas bukan sebab untuk tidak ke sekolah atau taska. Ini hanyalah fasa akhir dalam proses penyembuhan.

Walau bagaimanapun, sentiasa rujuk polisi pusat jagaan anak anda, tetapi kebanyakannya membenarkan kanak-kanak kembali apabila simptom utama sudah tiada.

Kata Akhir Buat Ibu Bapa

 Perkara paling penting untuk diingat ialah kulit mengelupas selepas HFMD adalah tanda penyembuhan — bukan masalah.

Ini adalah salah satu cara semula jadi tubuh untuk pulih selepas jangkitan virus. Virus sudah berlalu, dan sekarang kulit anak anda sedang diperbaharui — seperti membuka lembaran baru.

Jika anda rasa ragu-ragu, jangan teragak-agak untuk bertanya kepada pakar pediatrik anda. Tetapi dalam kebanyakan kes, anak anda sudah berada di landasan yang betul — anda hanya perlu memberikan penjagaan lembut dan sedikit kesabaran.

---

Dr. Joann Rajah, seorang Pakar Perunding Pediatrik dan Pakar Pemakanan Awal, memiliki Ijazah Sarjana Muda Perubatan dan Pembedahan dari Melaka-Manipal Medical College (MMMC) dan telah memperoleh keahlian dalam Royal College of Paediatrics and Child Health (MRCPCH, UK) pada tahun 2017. Dengan pengalaman lebih daripada 10 tahun, Dr. Joann Rajah turut mempunyai minat khusus dalam kesihatan kulit, menawarkan rawatan pakar dalam bidang pediatrik am serta masalah dermatologi kanak-kanak.